Books

НОМЫН ТУХАЙ

ДОТРООС МИНЬ УРГАХ ИНУ

Номыг уншиж дуусаад сүүрс алдлаа. Сүүрс алдахын учир нь надад тунчиг олныг эргэцүүлэн бодох ажил үлдсэнд байгаа юм. Аль ч үед миний хувьд ном гурван янз л байсан. Туучаад гарах, тухлан ханьсах, сүүрслэн эргэцүүлэх. Сүүлийн жилүүдэд сүүрслэн эргэцүүлэх хэд хэдэн ном уншсаны минь дотор М. Бүжинлхамын “Дотураас ану” нэрт ном зүрхэнд минь байр сууриа огт алдалгүй суурьшсан билээ. Номыг уншсанаас хойш бас ч хэдэн жил улирчээ. Их ч баярласан. Баярлахын учир бид хөрш амьдарч ажлын өрөөний минь цонхон дор хүүхдүүдтэй минь шуугин тоглож явсан жаахан охин зохиолчийн хүнд хөдөлмөр нирхийж байдаг ширээнд бодол зангидан суусанд байгаа юм. Тэр номд бүсгүй хүний нямбай чанар нэвт шингэсэн байсан. Яг л дээлийн сампин нямбайлан зангидсан лугаа. Төсөрхөн М. Бүжинлхам маань хоёрдох номоо
-Үүнийг уншаад өгнө үү хэмээн алган дээр тавьлаа.

ЗҮРХНЭЭС ИНУ номыг уншчихаад яг одоо ийнхүү бодлогоширон сууж байнам. Энэ ном тэр чигээрээ л хайр юм. ХАЙР хэлэхэд хамгийн амархан, хамгийн ойр, бичихэд хамгийн энгийн үг ч байж мэднэ. Гэтэл бас эрэлхийлэх тусам цааш хөтөлдөг зам шиг алс, далай шиг гүн, уулын гол шиг ширүүн урсгал аж. Чухам энэ эрлийн замыг М. Бүжинлхам маань сонгон аялсан байна. Эрлээ ч олж. Хайр муруй тахир байхыг, бас эгц шулуун байхыг, санаанд огт оромгүй цөлд цэцэглэн дэлгэрч байхыг тэр харжээ. Уншигч та хэдхэн хормын дараа л хайрын энэхүү олон өнгө төрх зан араншинтай танилцаж эхлэх тул олон тайлбар хиймээргүй байна. Зүрх эзлээд, сэтгэлд тод үлдэж байгаа М. Бүжинлхамын нээсэн ХАЙР-ын өвөрмөц араншингаас ганц хоёрыг дурьдалгүй орхивол алдас болох тул зориуд ярьж байна. Энд бурхан болооч аав, бурхан болооч ээжийн хүү хоёр бий. Нэг нь тахийж муруйсан хайрыг тэгшлэх гэж өөрийгөө хувирган ирсэн аав. Гэвч муруйж одсон хайрын эзэн бүсгүй эцсийн бүлэгт аавыг хэн бэ гэдгийг таньж байна. Хөөрхий минь тэгшилж чадсангүй тэр муу аав. Болохгүй нь ээ, болдоггүй юм гэдэг болдоггүй л юм байна.

Удаах жишээ: Нэгэн сайхан ээж бурханд одож тийн одоход түүнд хоёр сонголт байж. Аль нь ч байж болно. Харин хүүд нь нэг л зүйл үлдсэн тэр нь ХАЙР. Хүүгийн хайр тэр ээжийн үлдээсэн үндэс юм. Ургамал юм. Тэгээд ч тэгшхэн ургаж байна. Энэ бүхнийг хараад уншаад надад юү бодогдов гэвэл М.Бүжинлхам ертөнцийн энэ олон өнгө төрх дотроос өөрт оногдсон чухам тэр өнгө төрх, замаар явж байна. Тэр түүнийг цардмал юм уу чулуун зам болгоё гэж хичээсэнгүй яг ямар байх ёстой юм түүгээр нь л явж байна. Энэ нь түүний бичлэгийн хэлбэр, агуулгын нэгдлээр нэгэн цогц болж илэрч байгаа юм. Ерөөсөө зохиолчийг илэрхийлдэг, харуулдаг нэг л зүйл бий. Энэ бол найруулга. Чухамхүү ийм өөрийн өнгө төрхтэй илэрхийлэх аргатай найруулга түүнд байгаа нь хамгийн гол өмч нь юм. Түүнийг бурхан л илгээдэг гэж боддог юм даа миний хувьд. Өөрт тань энэ бүхэн байна. Одоо дүү минь, охин минь алсыг зорих цаг чинь иржээ. Өгүүллэгт найргийн амин сүнс, тууж, романы уртын урт сүлд нэвчиж шингэсэн байдаг. Нэг үгээр хар цагаан түүдэг хошиж томдог дээс юм. Энэ дээсийг тэр бүр хүн томдоггүйг, томлоо ч тэр бүр ХАЙР бугуйлдаж чаддаггүйг бахархан хэлээд ах нь дахиад нэг сүүрслэе дээ. НОМ БОЛГОН ИЙМ ХАЙР Ч БАС БИШ ШҮҮ.

Нацагдоржийн нэрэмжит болон МЗЭ-ийн шагналт зохиолч Д.Энхболд

Уншдаг хүн сэтгэдэг. Бичдэг хүн уншдаг

Сэтгүүлч зохиолчийн гэр бүлд өссөн болохоор тансаг эд хогшил гэхээсээ илүү ном дунд л өсжээ. Ном дунд өсөж хүмүүжсэн хүн заавал бичдэг юм билээ. Би ч гэсэн уншихын зэрэгцээ бичих дуртай.

  • Дотураас ану (сэтгэлгээний өгүүллэг)-2004 он
  • Зүрхнээс ину (астрал аялал, сэтгэлгээний өгүүллэг)

гэх хоёр номоо хэвлүүлээд байна.

                                     

Худалдан авахыг хүсвэл зурган дээр дарна уу.

М.Бүжинлхамын маань өгүүллэгүүд маш өвөрмөц сэтгэлгээтэй мөртлөө их гэнэн, яг л Мягаа ах шиг, маш цагаан бас л Мягаа ах шиг! Хүүхэд насных уу? Удам судрынх уу? Хэн мэдлээ! Юутай ч хайрламаар!
Тиймээс л “Чамаас өөр ямар хүн даашинзны хормой хараад өрөвдөж суух вэ дээ?” гэсэн бас нэг бодол толгойд харваад хэлээ хазлаа. “Сайхан эсвэл Сайн” хэмээх өгүүлэмжийг чинь уншиад олон жилийн өмнө хэлсэн нэг үгийг чамд зориулж залхууралгүй иш татмаар байна. Үгүй дээ дүү минь! В.Набаковын хэлсэнээр “Неандерталийн хөндийгөөс бяцхан жаал хүү хашгичсаар чавхдан гарч ирэхэд араас нь саарал чоно шил даран гарч ирсэн тэр өдөр уран зохиол төрсөн юм биш, харин “Чоно, чоно” гэж хашгирч гарч ирэхэд нь араас нь нэхсэн чоно байхгүй байсан тэр өдөр уран зохиол төрсөн юм! Юу хэлэх гээд байна вэ гэхээр уран сэтгэмж л чухамдаа урлаг уран зохиолыг бий болгосон гэдэг энгийн үнэнийг л хэлж байгаа хэрэг. Тиймээс чамаас өөр хэн ч даашинзны хормой хараад өрөвдөж суухгүй нь за бараг мэдээж байх. Харин чи л ганцаараа даашинзны хормой хараад өрөвдөж суудаг учраас бидэнд уран зохиол буюу уран бүтээлч төрөх найдвар байгаа хэрэг! Тийм л учраас бид чамайг хайрланам.

С.Энхбаяр (МУБИС)

ЗҮРХНЭЭС ИНУ номын хэсгээс

Гурван хүүхэдтэй эмэгтэй

Бүсгүй гэрийн эсгий үүд сөхөн ороход хүү цаашаа хараад тоглож байлаа. Харин, үүд сөхөгдөхтэй зэрэгцэн хийж байснаа орхиод суудалдаа залрав.
Бүсгүй: Та минь, амгалан байна уу? Таны зооглох дуртай идээг бэлдээд ирлээ.
Хүү: Би зоогонд ам хүрэх хүсэлгүй байна аа. Ходоод гэдэс цатгалан гэж жигтэйхэн байхад яах гэж ар араас нь элдэв амттан шимттэн цутгах билээ.
Бүсгүй: Та тэгвэл ямар хүсэлтэй байна вэ?
Хүү: Хүүгийн нүдэнд инээмсэглэл тодрон, Тоглохсон! Сайхан тогломоор л байна. Тантай хамт гадаа гараад, хашааны гаднах бургааснаас хоёрыг сугалчихаад, морь болгон унаж уралдвал хэчнээн сайхан байх вэ гэснээ төвдхөн төвшин царайлан, даанч одоо нэгэнт мордох цаг тулчихлаа. Удахгүй багш морилж чухал хэрэг хэлэлцэх бололтой дог шүү. Сэтгэл нь ихэд чилээрхсэн харагдана гэлээ. Хүү болох үйлийг ингээд л урьдчилж мэдээд, хэлж байсан нь олонтаа тул бүсгүй огтхон ч гайхсангүйээ.
Бүсгүй: За тэгвэл би бэлэн байя аа. Харин дараа нь тантай хамт тоглож болох л юм.
Хүү: Тэр яахав дээ… (санаа алдав) болох үедээ болох биз ээ гэснээ нөгөө л хүүхэд зан нь хатгав бололтой Гэхдээ би чинь энд ирэхээсээ өмнө саахалтынхаа хүүтэй уралдаж тоглодог байлаа шүү дээ. Дөрөв бил үү, таван настай л байсан байх гэлээ.
Бүсгүй: (инээмсэглэн) Та одоо хий насаараа гурав хүрч байгаа шүү дээ. Тэгээд ч та энд төрсөн биш үү? (хүү аль нэг урд насныхаа тухай ярьж байгааг бүсгүй мэдэж байсан ч ингэж хэлээд инээлээ)
Хүү: За та намайг шоолж гоочлох ч яахав ээ. Би үнэнийг л хэлж байна гэж гомдоллоо.
Сүүлийн үед хүү иймэрхүү юм ярилцаж байснаа дуугаа хураах нь элбэг болсон билээ. Энэ бүрт нь бүсгүй өөрийн өнгөрүүлсэн амьдралаа тунгаан бодож, хийсэн үйлийн үр эргэн ирэх учиртайг ихэд ухааран шаналах болжээ. Хүүгийн, “За та намайг баалах болоогүй шүү” гэх үг л түүнд хамгийн хатуу шийтгэл болдог байлаа. Алив бүхэн учир уялдаатай ажээ. Тэгээд ч хүүгийн дэргэд байхад энэ бүхэн илүү их мэдрэгдэх нь гачлантай. Тэднийг ийнхүү өөр өөрсдийн бодолдоо умбаж суух зуур үүд сөхөгдөж хэн нэгэн бүсгүй рүү толгойгоо дохиод эргэлээ. Хүүгийн хэлсэн нь үнэн болж багштан биеэрээ морилсон нь энэ байв. Гэвч багштан яагаад ч юм гэрт морилсонгүй үүдээр шагайгаад бүсгүйг гараараа занган дуудлаа… Бүсгүй жаахан гайхсанаа, хүү өөд хүндэтгэн бөхийгөөд гэрээс гарав. Тэрээр гарч эсгий үүдийг буулгамагцаа сая нэг эргэн тойрноо хараад мэл гайхаж хоцров. Бүсгүй орон хүрээгээ огт таньсангүй. Саяхан л амар амгалангийн дээдээр үзэгдэж асан орон хийдийг орвонгоор нь эргүүлж орхисон байлаа. Энд тэндгүй хүмүүс үймэн шуугилдаж, эд хогшил эмх замбараагүй хөглөрчээ. Зарим нь Баруун-Уртын “Босоо улаан” гэгдэх хүртлээ хэлэгдэх болсон хавар эртийн хавсарга салхинд туугдаж харагдана. Хэдэн өдөр нам жим байсан салхи өнөөдөр харин ч нэг хуйлран босож байлаа. Хаа нэгтээ гал гарч байгаа бололтой хиншүү хярвас үнэртэж утаа май нүдийг нь хорсгоно. Бүсгүй ханцуйгаараа утаа майнд хорсон чийгтэж, улайж нулимастаад орчноо харахгүй болсон нүдээ нухан зогсох зуур тохойноос нь багштан зөөлөн татан….