Манай улсын хэмжээнд ямар ч шийдэлгүй, шууд хаягдаж байсан нэг түүхий эд бол ШИЛ юм. Түүхий эд шүү дээ. Дэлхийн улс орнууд шилийг дахин боловсруулаад зам талбайн хавтан, барилга гээд олон салбарт ашиглаад удаж байна. Гэтэл бид хаячихдаг байв. Өнгөрсөн жилүүдэд хэдэн ч тонн шил булагдсан юм бүү мэд. Ихэнх нь ил задгай хаягдсан даа үнэндээ. Архийг нь уучихаад шилийг нь шидчихдэг Монгол хүн олон шүү дээ.
2018 онд Азийн сангийнхны хийсэн өрхийн хог хаягдлын бүтцийн судалгаанд, хотын өрхүүдээс гарч байгаа хогны 9,6% нь шил гэж дурджээ. Тэгэхээр, шилний чиглэлээр ажилладаг аж ахуй нэгжээс гардаг хаягдал шил болон хөдөө орон нутагт ил хаягдаж байгаа шилний тоо судалгаа улсын хэмжээнд тодорхой байхгүй гэсэн үг юм.
Чухам ийм л байсан учраас бид хаягдал шил дахин боловсруулж барилгын дулаалгын материал хийхээр ажиллаж байгаа залуустай хамтарч, хот хөдөөгүй хаягдсаар байгаа шилийг цуглууж, үйлдвэрийн түүхий эд болгохоор ажиллаж байна.
Хаягдал шил цуглуулах ажил 2021.06.20-нд эхэлсэн бөгөөд энэ хугацаанд 500 тонн орчим шил цуглуулжээ. Одоогоор жижиг аж ахуй нэгж, томоохон импортлогчидтой гэрээтэй ажиллаж байна. Цаашдаа ресторан бар, СӨХ, хотхоны удирдлагуудтай хамтарч ажиллахаар төлөвлөж буй бөгөөд хэд хэдэн төрлийн сав байршуулахаар зэхэж байна.
Шил нь байгальд задрахгүй нэг сая жил болдог бөгөөд гал түймэр гарах эрсдлийг нэмдэг тул аюултай. Тиймээс бидэнтэй хамтарч ажиллахыг хүсвэл 9510-4373 дугаарт залгаж болно.
https://www.facebook.com/NoPlasticMongolia/videos/163373435841631
https://www.youtube.com/watch?v=jkGJm16-8q0
https://www.facebook.com/NoPlasticMongolia/videos/1114874442375005
Тэвчээр шалгасан хорионы өдрүүд дөнгөж дуусмагч бид ДАЯС06 буюу “Дахивар авах явуулын станц”-аа зохион байгуулах ажилдаа шамдав. Би лав гэртээ суух тусам улам залхуу, идэмхий, уумхай болдог амьтан байна билээ. Хорионы өдрүүдэд танай хогийн сав мөн ч хурдан дүүрч байсан гэдэгтэй санал нийлнэ биз ээ? Хог ачдаг ТҮК-ийн ажилчид, ачаад ачаад барахгүй байгаагаа хэлж байсан юмдаг.
Уг нь хольж нийлүүлээд хаядаггүйсэн бол танай хогийн саванд ороод уулын энгэрт булагдаж байгаа хогны 60-70% нь дахиад боловсруулагдаж эдийн засаг, байгаль орчин, ирээдүйн үр хойчид тустай байх байлаа. Харамсалтай нь хольж хаясаар л байв.
Гэхдээ хүн бүр тийм биш. Өөрийн махан биеийг л тэтгэж бусад амьтдын оршихуйг үл тоогчдын тоо улам цөөрч байна. Шинэхэн төрсөн хүүхдүүд үнэхээр өөр хандлагатай байгааг анзаарсан бизээ. Дэлхий дахинд ч хүн төрөлхтөн хөгжлийнхөө шинэ шатанд гарч байна. Бумбын эрин айсуй, хүн материаллагаас биш дотоодоосоо, байгалиас аз жаргалыг мэдэрдэг юм байна гэх хандлага давалгаалж эхэллээ. Homo Deus \Yuval Noah Harari\ номыг та нар минь уншсан биз ээ. Энэ бол ганцхан л жишээ шүү дээ.
Тиймээс сүүлийн жилүүдэд манай Монгол улсын иргэдийн дунд хог хаягдлыг бууруулах, ангилах санал санаачлага хүчтэй дэлгэрч байна. Энэ нь ганцхан ДАЯС буюу “Дахивар авах явуулын станц” эвентээс л мэдэгддэг. Оролцогчдын зарим нь:
Буруу ангилж ирнэ. Саяханаас ангилж эхэлснээ хэлнэ.
Бахархалтайгаар ангилдгаа зарлана.
Үр хүүхэддээ зааж байгаагаараа бахархана.Найз нөхөддөө нөлөөлж чадсанаа хуваалцана.
Хог заваан гэдэг хуучны бодол нь хийсэж одсоныг ярина.
Энэ мэтээр оролцогчдын тоо улам л нэмэгдсээр байна. Тиймээс бид цаашдаа ч ДАЯС эвентээ зохион байгуулсаар байх болно. Төр засаг хог хаягдлын удирдлагын тогтолцоогоо бэхжүүлж, ажиллуулж, хянаж, зохион байгуулж чаддаг болсон тэр цаг хүртэл хийнэ. Биднийг дэмжиж манай эвентийг хамтран зохион байгуулдаг хамтрагчиддаа талархая. Тууштай ангилагчиддаа талархая. Бид өнгөрсөн зургаан удаагийн эвентийн үр дүнд 8957 тонн CO2 агаарт тархахаас сэргийлж чаджээ. Жижиг зүйлийг тогтмол, олуулаа хийхэд том үр дүн гардаг юм байна. Та бүгдээрэ бахархаж байна. .https://www.youtube.com/watch?v=fUM3EflOTLc&t=386s
Эко Соёл Сан-Eco Culture Foundation хоёр жилд нэг удаа Eco women summit чуулга уулзалтыг зохион байгуулдаг ажээ. Энэ үйл ажлаараа байгаль дэлхийдээ ээлтэй амьдрах нь трэнд биш, хүн төрөлхтөний орших уу? эс орших уу тай холбоотой асуудал гэдгийг олон түмэнд таниулахаар зорьдог байна. Энэ жилийн чуулга уулзалтанд байгальд ээлтэй хувцас урлаач, дизайнер Urangoo Ider, Монгол нутагт 1 сая тод тавьж ургуулсан My club, ногоон ирээдүй бүлхэмийн зохицуулагч А.Амармэнд, Гялгар уут дахин боловсруулах үйлдвэрийн захирал \Plastic center\ С.Цэвэгсүрэн, эко уламжлал судлаач, доктор Ц.Минжин, “Ойм ногоон урлан”-ийн үүсгэн байгуулагч Б.Одгэрэл, “Ногоон амьсгал”-ын З.Чулуунцэцэг, “Өнгө нэм” төслийн санаачлагч Н.Амгалан-Эрдэнэ, “Нэг хашаа, нэг мод төсөл” Т.Саруул нар оролцлоо.
Охид нь өнгөжин жавхаажаад, эмэгтэйчүүдийн дуу хоолой нийгэмд хүчтэй болох нь улс орон хөгжихийн дохио гэж уншиж байсан санагдана. Учир нь эмэгтэйчүүд хамгийн хэцүү цагт үр хүүхдийнхээ төлөө зоригжин босдог ажээ. Тиймээс байгальдаа ээлтэй амьдрахыг өөр өөрийн салбартаа түгээн дэлгэрүүлж яваа сайхан бүсгүйчүүдийн туршлагыг бусдад түгээсэн, нийхэмд гэрэл асаасан Эко соёл сан- Eco Culture Foundation-ы залуусд талархаж байна.
Чуулганы үеэр оролцогчид өөр өөрсдийн мэдсэн сурсанаа хуваалцаж илтгэл тавьсан бөгөөд та сонсохыг хүсвэл Эко соёл сан- Eco Culture Foundation фэйсбүүк хуудсанд зочлоорой. Миний хувьд “Эко боловсрол буюу Хогон Мангас” илтгэл тавьсан юм. Илтгэлийн хэсгийг https://www.youtube.com/watch?v=RXg33GEfpxQ&t=9s холбоосоор орж үзэх боломжтой юм.